De belasting op crypto in 2023 en andere jaren

Over de hele wereld groeit de populariteit van crypto als investering gestaag. Met deze groei komt ook de vraag: hoe zit het met de belasting op crypto zoals Bitcoin? Vanaf 1 maart 2024 mag er weer belastingaangifte gedaan worden, ditmaal over 2023. In dit artikel schetsen we een algemeen beeld over hoe crypto belasting in Nederland werkt.

Let wel: het kan per situatie sterk verschillen, daarom is het aan te raden om de precieze details te bespreken met een belastingadviseur.

Wanneer is er belasting verschuldigd over crypto?

In Nederland doen we als particulier eenmaal per jaar belastingaangifte. Dit is het moment waarop de Belastingdienst ook zal toetsen of er belasting is verschuldigd over de cryptotegoeden. In tegenstelling tot in diverse andere landen, is in Nederland wanneer iemand crypto omzet naar euro’s niet direct belasting verschuldigd.

Voor ondernemers gelden per situatie weer andere regels, waardoor het nóg belangrijker is om een specialist in te schakelen. Deze situatie laten we in dit artikel hierom buiten beschouwing. Als particulier valt crypto in box 1 of 3 van het belastingstelsel.

Box 3 belasting op crypto

Crypto valt voor de meesten in box 3, waardoor er mogelijk vermogensbelasting verschuldigd is. Er is alleen box 3 belasting verschuldigd wanneer de waarde van het totale vermogen hoger is dan het vrijgestelde bedrag.

Het vermogen bestaat onder andere uit geld op betaal- en spaarrekeningen, contanten, aandelen, obligaties, persoonlijke leningen, en dus ook crypto’s zoals Bitcoin en Ethereum. Van dit totale vermogen trekt men eerst de vermogensvrijstelling af (in 2023: €57.000 voor alleenstaanden, €114.000 voor fiscale partners). Over het restant is vermogensrendementsheffing verschuldigd.

Deze vermogensrendementsheffing gaat uit van een bepaald rendement. Over dit veronderstelde rendement heft de Belastingdienst belasting. In 2023 bedraagt het belastingtarief voor box 3 32%. Het is echter niet zo simpel dat men kan zeggen dat er 32% belasting over crypto betaald moet worden! Dit zullen we later illustreren met een rekenvoorbeeld.

Box 1 belasting op crypto

Een ander scenario is dat de crypto in box 1 van het belastingstelsel valt. In dat geval ziet de Belastingdienst het als inkomen, in plaats van vermogen. Voorbeelden van situaties waarin de Belastingdienst het als inkomen ziet zijn bijvoorbeeld het minen van crypto, loon in crypto uitbetaald krijgen of zeer actieve daghandel. Maar wanneer iemand alleen crypto aanhoudt als investering en verder geen actieve daghandel hiermee voert, dan valt het waarschijnlijk in box 3 en wordt het niet als inkomen in box 1 gezien.

In het geval van minen wordt er alleen gekeken naar de pure winst die hieruit behaald wordt. Alle kosten voor apparatuur en stroom mag dus van de opbrengst af worden gehaald, volgens de website van De Belastingdienst. Voor wie salaris ontvangt in de vorm van crypto, geldt dat de werkgever dit moet omrekenen naar de eurowaarde.

Staking van cryptotegoeden

Bij staking leent iemand effectief hun crypto uit waarbij er een soortgelijke beloning als rente op ontvangen wordt. Het doel van staking is dus om rendement te behalen met een belegging. Hoewel de Belastingdienst geen expliciete informatie over staking van crypto op hun website heeft geplaatst, zijn de meesten het erover eens dat dit dus als vermogen gezien zou kunnen worden en derhalve in box 3 thuishoort. In dat geval zou er dus wel belasting over staking betaald moeten worden.

Peildatum: 1 januari

Het is belangrijk om te weten dat in box 3 de Belastingdienst uitgaat van de waarde op een peildatum. Dit is op 1 januari van het jaar waarover iemand aangifte doet, om 0.00 uur ‘s nachts. Wie dus in 2024 aangifte doet over 2023, moet kijken naar de waarde van hun cryptotegoeden op 1 januari 2023. Let goed op dat de waarde op het juiste jaartal geraadpleegd wordt.

Daarnaast geldt dat er alleen aangifte gedaan hoeft te worden over de crypto die iemand op de peildatum in bezit had. Had iemand op de peildatum slechts Ethereum, maar heeft diegene na 1 januari ook Bitcoin gekocht? Dan wordt er in dat jaar nog geen belastingaangifte gedaan over de Bitcointegoeden.

Nog een belangrijke noot: hou de koers aan die op de beurs gold waar de crypto is gekocht. Er zitten regelmatig koersverschillen tussen beurzen onderling.

Weet de Belastingdienst van mijn crypto af?

Wanneer er een onverklaarbare stevige vermogensgroei is, gaan er vaak wat alarmbellen af bij de Belastingdienst. Ook zien banken het natuurlijk wanneer iemand geld naar een cryptobeurs stuurt, of ontvangt. Dus hoewel de cryptotegoeden op dit moment nog niet automatisch op de aangifte komen te staan zoals bij spaartegoeden, is de Belastingdienst niet blind.

Het ligt in de lijn der verwachting dat meerdere nieuwe richtlijnen binnen enkele jaren zullen ingaan waarbij crypto ook onder de uitwisseling van fiscale gegevens zal vallen.

Zo is in november door Nederland en vijftig andere landen een raamwerk ondertekend dat zich hiervoor inzet, genaamd Crypto Asset Reporting Framework (CARF). En een maand eerder, in oktober 2023, is DAC 8 aangenomen. Deze vernieuwde richtlijn bevat rapportageverplichtingen en automatische gegevensuitwisseling voor digitale valuta.

Het is waarschijnlijk dat na de inwerktreding van DAC 8 en/of CARF de crypto’s wel op de vooraf ingevulde aangifte komen te staan. Sommige cryptoplatformen geven overigens nu al de tegoeden van hun klanten door aan de Belastingdienst waardoor deze reeds op de vooraf ingevulde aangifte staan.

Het niet opgeven van cryptotegoeden kan overigens leiden tot een boete, die flink in de papieren kan lopen!

Hoe zit het met andere jaren?

In de voorgaande jaren, zoals 2022, was de belasting op crypto vergelijkbaar. Het verschil met 2023 zit er vooral in dat de Belastingdienst bezig is met een overgang van een fictief rendement naar het daadwerkelijk rendement. In 2021 heeft de Hoge Raad namelijk beslist dat de belastingheffing op basis van fictief rendement in strijd is met het Europees recht.

In de huidige overgangsfase is er nu voor gekozen om een verschil te maken tussen fictief rendement op spaargeld versus beleggingen. Hierdoor is het tarief sinds 2023 wat hoger: momenteel 0,92% op spaargeld en 6,17% op ander bezit en beleggingen. Het is nog niet duidelijk wat het tarief over 2024 zal worden. Het voornemen is om vanaf 2027 daadwerkelijk rendement te gaan belasten.

De koers van de bekendste coins op 1 januari

Zoals al eerder benoemd, wil de Belastingdienst graag dat men uitgaat van de koers op de gebruikte beurs waar de crypto gekocht is. Houd hier dus rekening mee. De volgende data zijn slechts ter indicatie. Op 1 januari 2023 om 0.00 uur waren de koersen van enkele grote crypto volgens Coingecko, een onafhankelijk platform:

Belasting op crypto berekenen: een voorbeeld

Gerard kocht in 2022 voor het eerst Bitcoin: 2 BTC om precies te zijn. Op 1 januari 2023 was de koers van 1 BTC bij de door hem gebruikte beurs €15.400. Daarmee was zijn totale Bitcoinvermogen €30.800.

Vanaf 1 maart 2024 vult Gerard op zijn aangifte dit bedrag in, in box 3. Daarnaast had Gerard nog €50.000 aan spaargeld en €10.000 in aandelen. Hij heeft geen schulden. Gerard was in 2023 alleenstaand en heeft daarmee een vermogensvrijstelling van €57.000.

De rendementspercentages voor 2023 zijn:

Vanaf 2023 is de berekening een stuk ingewikkelder en vooral anders geworden, dus let goed op.

Stap 1: belastbaar rendement

Banktegoeden (zijn spaargeld): €50.000 x 0,0092 = €423,20

Beleggingen (crypto en aandelen): (€30.800 + €10.000) x 0,0617 = €2517,36

Totaal belastbaar rendement: €2940,56

Stap 2: rendementsgrondslag

Totale bezittingen €30.800 + €50.000 + €10.000 = €90.800. Er zijn geen aftrekbare schulden. Dus de rendementsgrondslag bedraagt €90.800.

Stap 3: vrijstelling

Gerard trekt nu de vrijstelling voor alleenstaanden eraf: €90.800 - €57.000 = €33.800.

Stap 4: aandeel berekenen

Vervolgens deelt Gerard de uitkomst van stap 3 door de uitkomst van stap 2. Dit vermenigvuldigd hij met 100 om tot een percentage te komen (afgerond op 2 decimalen na de komma).

€33.800 / €90.800 x 100 = 37,22%.

Stap 5: voordeel uit sparen en beleggen

Het voordeel is het belastbaar rendement (stap 1) vermenigvuldigd met het aandeel in de grondslag (stap 4) en mag afgerond in eigen voordeel worden:

€2940,56 x 0,3722 = €1094

Stap 6: de belasting berekenen

Als laatste neemt Gerard het belastingtarief voor box 3, wat 32% is in 2023, en vermenigvuldigd dit met zijn berekende voordeel:

0,32 x €1094 = €350 is de belasting die Gerard verschuldigd is over box 3.

Conclusie

Het is dus niet zo makkelijk om te zeggen wat de belasting op de crypto precies is voor een persoon, omdat het volledig afhangt van andere vormen van vermogen, eventuele schulden en vrijstellingen. En wellicht valt in bepaalde gevallen de crypto juist in box 1. Voor ondernemers is het mogelijk nog een grotere wirwar. Daarnaast verschillen de belastingregels sterk per land.

Let op: wij geven geen financieel of belastingadvies. Zoals hierboven wel is gebleken, is het geen simpele berekening die voor iedereen opgaat. Het is verstandig om een belastingadviseur te raadplegen bij vragen. Wel hebben wij een praktische tip: maak een screenshot of noteer de crypto prijzen ergens na het heffen van het glas op Oud en Nieuw, zodat deze niet later teruggezocht hoeft te worden.

De informatie verstrekt in onze artikelen is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en vormt geen (financieel) advies.